Khu dân cư Arkaim

Mặc dù khu dân cư (52°38′56″B 59°34′18″Đ / 52,64889°B 59,57167°Đ / 52.64889; 59.57167) đã bị đốt cháy và bỏ hoang lâu ngày, nhưng nhiều chi tiết vẫn được bảo tồn. Arkaim là tương tự về hình dạng và kích thước nhưng được bảo tồn tốt hơn so với di chỉ Sintashta gần đó, nơi các cỗ xe do gia súc kéo có sớm nhất đã được khai quật. Di chỉ này được bảo vệ bằng hai lớp tường thành hình tròn và được đắp bằng đất. Tại trung tâm khu dân cư có một quảng trường hình chữ nhật với kích thước 25 x 27 m, được bao quanh bằng 2 vòng nhà ở, tách biệt với nhau bằng đường đi. Khu dân cư này có diện tích khoảng 20.000 m² (220.000 ft vuông). Đường kính của lớp tường thành trong khoảng 85 m (279 ft) còn đường kính của lớp tường thành ngoài khoảng 143–145 m (469–476 ft)[1]. Nó được xây dựng từ đất đắp trong các khung gỗ và được gia cố bằng gạch đất sét không nung, có độ dày 3–5 m (10–16 ft)[1]. Nó có chiều cao không nhỏ hơn 3-3,5 m (10-11,5 ft)[1]. Khu dân cư được bao quanh phía ngoài cùng là một hào sâu khoảng 2 m.

Có 4 lối vào khu dân cư thông qua tường thành trong và ngoài với lối vào chính ở phía tây. Các khu nhà ở có dạng hình thang và diện tích khoảng 110–180 m². Người ta đã khai quật được tại đoạn phía bắc, tại vòng tường thành ngoài là 29 khu nhà và ở vòng tường thành trong 12 ngôi nhà. Bằng các phương pháp địa vật lý, người ta cho rằng số lượng nhà ở tại khoảng giữa vòng thành ngoài và vòng thành trong khoảng 35[1], với các lối vào đường phố hình tròn trong phần giữa của khu dân cư. Số nhà ở bên trong vòng thành trong là 25 (bao gồm 19 ngôi nhà chính và 6 ngôi nhà phụ không lớn được xây dựng thêm xen vào giữa các ngôi nhà chính do sự gia tăng dân số)[1], được sắp xếp dọc theo tường thành trong, với các cửa nhìn vào quảng trường trung tâm. Đường phố trung tâm được thoát nước bằng rãnh có nắp đậy. Zdanovich ước tính rằng khoảng 1.500 tới 2.500 người có thể sống trong khu dân cư.

Bao quanh phía ngoài cáctường thành của Arkaim là khu vực ruộng có thể cày cấy, với kích thước 130–140 m x 45 m (430–460 ft x 150 ft), được tưới tiêu bằng một hệ thống kênh và hào rãnh. Các dấu tích hạt lúa mạch cũng được tìm thấy.

Trên khu dân cư người ta đã thu thập được khoảng 9.000 mảnh vụn đồ gốm, các sản phẩm từ xương và đá, các công cụ kim loại (dao có cán, liềm-nạo, dùi, đồ trang sức). Nhiều vật gắn liền với luyện kim và gia công kim loại: các khuôn đúc, xỉ, vòi phun, búa và đe. Nền kinh tế của cư dân Arkaim dựa trên chăn thả gia súc trên các bãi chăn thả với các yếu tố của việc canh tác đất đai[1]. Trên lãnh thổ thung lũng Arkaim, trong bán kính 5–6 km từ khu dân cư được gia cố tăng cường này người ta cũng ghi nhận không dưới 5 điểm dân cư nhiều tầng thuộc thời đại đồ đồng với các di tích của các tầng thuộc thế kỷ 17-16 TCN. Rất có thể đây là các điểm dân cư không được gia cố tăng cường với kích thước không lớn và người ta cũng không loại trừ rằng các điểm dân cư không gia cố tăng cường nằm xa hơn nữa cũng có mối liên quan tới điểm dân cư được gia cố tăng cường này[1].